در زبان برنامه‌نویسی Kotlin، دستور when برای تصمیم‌گیری چندشاخصی (multiway decisions) و جایگزینی برای دستور if...else if...else مورد استفاده قرار می‌گیرد. دستور when به شما امکان می‌دهد یک مقدار (expression) را با چندین حالت (case) مقایسه کرده و بر اساس حالت مطابقتی عملیات مختلفی انجام دهید.

ساختار کلی دستور when به صورت زیر است:

when (مقدار) {
    حالت1 -> {
        // کدی که در صورت مطابقت با حالت1 اجرا می‌شود
    }
    حالت2 -> {
        // کدی که در صورت مطابقت با حالت2 اجرا می‌شود
    }
    حالت3, حالت4 -> {
        // کدی که در صورت مطابقت با حالت3 یا حالت4 اجرا می‌شود
    }
    else -> {
        // کدی که در صورت عدم مطابقت با هیچ یک از حالت‌ها اجرا می‌شود
    }
}

در اینجا:

• مقدار یک مقدار یا عبارت است که می‌خواهید با حالت‌ها مقایسه کنید.
• حالت1، حالت2 و سایر حالت‌ها مقادیر ممکنی هستند که می‌خواهید با مقدار مقایسه کنید.
• هر بلوک کد به اندازه‌ی یک حالت (case) تعریف می‌شود و در صورت مطابقت با مقدار، بلوک متناظر اجرا می‌شود.
• شما می‌توانید چند حالت را در یک بلوک ترکیب کنید (مانند حالت3, حالت4).
• بخش else اختیاری است و بلوک متناظر با آن فقط در صورتی اجرا می‌شود که هیچ یک از حالت‌ها با مقدار مطابقت نداشته باشند.

مثال‌هایی از استفاده از when:

1. تصمیم‌گیری بر اساس مقدار عددی:

val dayOfWeek = 3

when (dayOfWeek) {
    1 -> println("یکشنبه")
    2 -> println("دوشنبه")
    3 -> println("سه‌شنبه")
    4 -> println("چهارشنبه")
    5 -> println("پنج‌شنبه")
    6 -> println("جمعه")
    7 -> println("شنبه")
    else -> println("روز معتبر نیست.")
}

2. تصمیم‌گیری بر اساس مقدار یک رشته:

val fruit = "سیب"

when (fruit) {
    "سیب" -> println("سیب خوشمزه است.")
    "پرتقال" -> println("پرتقال آب‌دار است.")
    "موز" -> println("موز انرژی‌بخش است.")
    else -> println("میوه ناشناخته‌ای است.")
}

3. تصمیم‌گیری بر اساس مقدار بولیان:

val isSunny = true

when {
    isSunny -> println("روز آفتابی است.")
    else -> println("روز بارانی یا ابری است.")
}

در مثال آخر، از when برای تصمیم‌گیری بر اساس مقدار isSunny استفاده شده است و شرط isSunny بررسی می‌شود. این نمونه نشان می‌دهد که می‌توانید when بدون مقدار استفاده کرده و بر اساس شرایط مختلف تصمیم‌گیری کنید.

when یکی از ویژگی‌های کارآمد زبان Kotlin برای تصمیم‌گیری‌های چندشاخصی است و به کد خواناتر و قابل‌نگهداری‌تر کمک می‌کند.